Organizowanie Społeczności Lokalnej

Diagnoza w OSL:

W procesie organizowania społeczności lokalnej, niezwykle ważna jest diagnoza, szczególnego znaczenia nabiera uczestniczące badanie - działanie (participatoryactionresearch), którego istotą jest partnerstwo łączące badacza i badanych.

W tym ujęciu badacz, poznaje badaną rzeczywistość, poprzez uczestnictwo w cyklach jej życia, obserwując od środka zachodzące w niej procesy, interakcje, mechanizmy kierujące postępowaniem ludzi. Uczestniczenie w badanej rzeczywistości umożliwia jej stałe obserwowanie, prowadzenie rozmów/wywiadów z ludźmi, i co za tym idzie, ułatwia dociekanie przyczyn danej sytuacji, postaw, poglądów, stosunku do różnych spraw czy określonych wartości. Stwarza zatem szansę na lepsze poznanie i zrozumienie badanych podmiotów oraz motywów ich działania/postępowania i jest niepowtarzalną okazją do identyfikacji z problemem, troskami, nadziejami, możliwościami oraz radościami występującymi w danej społeczności. (Marynowicz-Hetka, 2006, s. 153).

Diagnoza społeczna to badanie społeczności lokalnej, które służy poznaniu jej potrzeb i oczekiwań. Celem diagnozy jest poznanie potrzeb, oczekiwań i problemów społecznych. Przeprowadzając diagnozę, należy sięgać do wiedzy i doświadczeń ludzi tworzących społeczność, ekspertów, a także organizacji i instytucji związanych z daną społecznością.

Diagnoza to proces badania oraz analizy sytuacji danej społeczności, zarówno pod względem jej potencjału, jak i potrzeb oraz problemów, w tym ich przyczyn, przejawów i skutków.

Diagnoza stanowi punkt wyjścia do planowania działań praktycznych.

Celem badania nie jest samo badanie, ale ulepszanie rzeczywistości, a więc podjęcie działania. Tak rozumiane podejście określamy jako badania aktywizujące lub "badanie i działanie" (action research).

Dzięki diagnozie:

masz możliwość lepiej poznać swoją okolicę, lokalną społeczność, jej specyfikę, potrzeby, zasoby i problemy;
rozpoznasz i być może zapoczątkujesz sieć współpracy, ewentualnych zależności, wpływów;
dowiesz się kto jest liderem lokalnym, aktywistą, kto w społeczności pełni znaczące i wpływowe funkcje, jakie podmioty są ważne, kluczowe;
zdasz sobie sprawę z ewentualnego ryzyka, zagrożeń jakie mogą towarzyszyć twoim działaniom.

Zdiagnozowanie i zbadanie tych i innych problemów oraz uświadomienie ich mieszkańcom jest więc punktem wyjścia do wspólnego działania.

Rzetelnie i odpowiednio wcześnie zrobiona diagnoza pozwala uniknąć wielu błędów. Nieznajomość prawdziwych potrzeb społeczności lokalnej, może spowodować, że nawet najlepszy projekt, skazany będzie na porażkę, niepowodzenie.  W planowaniu działań najważniejsze jest rozpoznanie potrzeb społeczności lokalnej.

Siłą sprawczą zmiany jest odnalezienie i zaktywizowanie potencjału środowiska poprzez rozpoczęcie współpracy.

Podsumowując - aby dobrze zrealziować działania, w którym wezmą udział mieszkańcy, konieczna jest dobrze przeprowadzona diagnoza, zwana również mapą zasobów i potrzeb!!!

Mapa zasobów i potrzeb jest jednym z czterech komponentów procesu Organizowania Społeczności Lokalnej (OSL).

Zdiagnozowanie i zbadanie zasobów, potecjałów, ale też potrzeb i problemów jest punktem wyjścia do wspólnego działania.

Możliwe narzędzia wykorzystywane do badań w działaniu:

• Rozmowa
• Wywiad indywidualny
• Rozmowa grupowa
• Fokus lub wywiad grupowy
• Spacer z aparatem
• Spacer badawczy
• Akcje animacyjne (np. pytanie na sznurku)
• Obserwacja
• Obserwacja uczestnicząca itp.

Diagnoza wybranych problemów społecznych Gminy Dopiewo

Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL i firma Lokalne Badania Społeczne przeprowadziły badanie ilościowe i jakościowe na zlecenie Ośrodka Pomocy Społecznej w Dopiewie.

Głównym celem wspomnianego przedsięwzięcia było określenie skali występowania wybranych problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki uzależnień i innych zachowań ryzykownych.

Wyniki i rekomendacje z badania posłużą do planowania działań profilaktycznych oraz monitorowania skali problemów uzależnień w środowisku lokalnym, m.in. poprzez ocenę aktualnego stanu problemów alkoholowych na różnych płaszczyznach (np. picie młodzieży, leczenie uzależnienia od alkoholu, przeciwdziałanie przemocy, profilaktyka szkolna i środowiskowa, zmiany na rynku napojów alkoholowych, marketing alkoholowy).

Uzyskany obraz jest wielowątkowy, wielopłaszczyznowy, a także – ze względu na możliwość zestawienia i porównania opinii różnych grup respondentów – wieloperspektywiczny („zasada WWW”).

Raport pdf

Diagnoza potrzeb i potencjału społeczności lokalnej

Diagnoza do pobrania w wersji PDF: Diagnoza potrzeb i potencjału społeczności lokalnej pod kątem usług społecznych w Gminie Dopiewo

Firma Lokalne Badania Społeczne przeprowadziła badanie ilościowe i jakościowe na
zlecenie Ośrodka Pomocy Społecznej w Dopiewie. Głównym celem wspomnianego
przedsięwzięcia było przeprowadzenie diagnozy potencjału i potrzeb pod kątem usług
społecznych w Gminie Dopiewo. Zrealizowany został cykl badawczy z zastosowaniem
różnych, wzajemnie powiązanych metod i technik badawczych.

Edukacja środowiskowa
Kluczową rolę w procesie OSL odgrywa edukacja środowiskowa, społeczna, mająca na celu zarówno poszerzanie wiedzy i umiejętności członków społeczności lokalnej, jak i pobudzanie ich aktywności oraz kształtowanie kreatywności, samodzielnego myślenia, odpowiedzialności i podmiotowości zarówno poszczególnych osób i grup, jak i społeczności jako całości.

Edukacja pozaformalna
Edukacja pozaformalna oznacza wszelkie działania mające na celu poszerzenie wiedzy oraz umiejętności członków społeczności lokalnej odbywające się poza formalnym systemem oświaty. Ten rodzaj edukacji opiera się na praktyce, doświadczeniu oraz aktywności uczestników procesu edukacyjnego, który najczęściej przybiera formę szkoleń czy warsztatów ukierunkowanych na wzrost konkretnej wiedzy i umiejętności.

Edukacja nieformalna
Edukacja nieformalna opiera się na założeniu, że człowiek uczestnicząc w konkretnych doświadczeniach, zdobywa wiedzę na ich temat (bez udziału swojej woli). Dzięki temu nie tylko poszerza wiedzę i umiejętności, ale i kształtuje swój system wartości oraz postawy.

Integracja społeczna to normatywne, funkcjonalne i komunikatywne właściwości systemu społecznego.

A zatem integracja społeczna oznacza zgodność zachowania, postępowania członków społeczności z systemem wartości i wzorcami (normami) zachowań obowiązujących w tej społeczności, to działalność osób, grup lub instytucji zgodnie z rolami wyznaczonymi im przez społeczność, a także sprawna i systematyczna wymiana informacji między mieszkańcami, grupami
społecznymi i instytucjami danej społeczności.

Aktywizowanie społeczności lokalnych opiera się na sieciach powiązań, kontaktach grupowych i, co najistotniejsze, na wspólnym działaniu. Jest formą mobilizowania ludzi do samozaradności indywidualnej i kolektywnej, wyzwalania i wzmacniania ich potencjału rozwojowego.

Programy aktywizujące odwołują się do zasady pomocniczości, zakładającej, że wsparcie powinno być udzielane w ramach struktur jak najbliższych ludziom i w sposób nieodbierający im odpowiedzialności za własny los.